Ποδοκνημική άρθρωση

Παθολογία

Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Η εξέλιξη στην τεχνολογία με τις οπτικές ίνες στα αρθροσκοπικά εργαλεία και η γνώση από τις αρθροσκοπήσεις του γόνατος και του ώμου, σε συνδυασμό με τη βαθύτερη κατανόηση της ανατομίας των αρθρώσεων οδήγησε στο να θεωρείται πλέον σήμερα η αρθροσκόπηση της ΠΔΚ ως μια καθημερινή, ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική.

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΗΣΗ
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ - ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Η εξέλιξη στην τεχνική της αρθροσκόπησης του αστραγάλου και η εμπειρία πλέον δεκαετιών έχει συντελέσει ώστε να θεωρείται πλέον η επέμβαση εκλογής σε πολλές παθήσεις της άρθρωσης αυτής τόσο ως διαγνωστικό, όσο και ως θεραπευτικό εργαλείο, χωρίς να χρειάζεται αρθροτομή ή υπερσφύρια οστεοτομία. Η αποκατάσταση παθήσεων με αρθροσκοπική τεχνική, όπως συνδρόμου πρόσθιας ή οπίσθιας πρόσκρουσης (οστού ή μαλακών ιστών), οστεοχόνδρινων βλαβών (OCDs), ελεύθερων σωμάτων, αρθροΐνωσης, υμενίτιδας της ΠΔΚ, και πολλών άλλων παθήσεων που θα αναλύσουμε ακολούθως, αποτελούν την μέθοδο εκλογής (golden standard). Τα πλεονεκτήματα της αρθροσκοπικής τεχνικής είναι η άμεση εικόνα που έχει ο ορθοπαιδικός χειρουργός στις ανατομικές δομές και η αντιμετώπιση της παθολογίας του υαλοειδούς χόνδρου της άρθρωσης χωρίς εκτεταμένες χειρουργικές τομές, με ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και νοσηρότητα, με μία ημέρα νοσηλείας και με ταχύτερη λειτουργική αποκατάσταση και επάνοδο σε αθλητικές δραστηριότητες.

Οι ασθενείς παραπονούνται συνήθως για πόνο στην φόρτιση ή σε αθλητικές δραστηριότητες, ιδίως στο τέλος της ημέρας. Αναφέρουν οίδημα ή ύδραθρο μετά έντονη δραστηριότητα ή άθληση και άλλοτε εμφανίζουν περιορισμό στο εύρος κίνησης της άρθρωσης αυτής. Ακολούθως σε κάθε πάθηση αναφέρονται τα συγκεκριμένα συμπτώματα που περιγράφει ο ασθενής, όπως και τα κλινικά ευρήματα του ορθοπαιδικού χειρουργού.

Ανατομία

Η άρθρωση της Ποδοκνημικής διαμορφώνεται από το περιφερικό άκρο της κνήμης και της περόνης, και τον αστράγαλο. Η κνήμη και η περόνη διαμορφώνουν το επωνομαζόμενο «mortise» της ΠΔΚ με τα αντίστοιχα δύο άκρα τους το έσω και έξω σφυρό αντίστοιχα (Εικόνα 1). Ο αστράγαλος αρθρώνεται επίσης με την πτέρνα με την υπαστραγαλική άρθρωση και με το σκαφοειδές περιφερικά. Τα 2/3 του αστραγάλου καλύπτονται με υαλοειδή χόνδρο, ενώ κανένας μύς δεν καταφύεται στην επιφάνειά του. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αιμάτωση του αστραγάλου ιδιαίτερα σε κατάγματα και σε περιπτώσεις άσηπτης νέκρωσης ή οστεονέκρωσης του αστραγάλου.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Ενδείξεις (πρόσθια & οπίσθια)

Παρά την εξέλιξη στην απεικονιστική ακτινολογία με την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, οι απλές ακτινογραφίες της ΠΔΚ άρθρωσης σε δύο λήψεις face & profil παραμένουν το golden standard στην καθημέρα πράξη, δίνοντας στον ορθοπαιδικό πολλές πληροφορίες σχετικά με την παθολογία της άρθρωσης.

Επιπλέον, η αξονική τομογραφία της ποδοκνημικής άρθρωσης είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις οστεοφύτων, ενδοαρθρικών οστεοχόνδρινων ελεύθερων σωμάτων, καταγμάτων και επικουρικών οσταρίων (os trigonum), ενώ η μαγνητική τομογραφία αποτελεί εξέταση εκλογής στις δύσκολες περιπτώσεις παθολογίας χόνδρου ή ρήξης συνδέσμων της ποδοκνημικής, όπως είναι η ρήξη των πλάγιων συνδέσμων ή τενόντων, η ρήξη του θυλάκου σε βαριά διαστρέμματα της άρθρωσης, τα ελεύθερα ενδοαρθρικά χόνδρινα σωμάτια, η διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα του αστραγάλου, η οστεονέκρωση του αστραγάλου, τα χόνδρινα ελλείμματα.

Σήμερα η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται επιπλέον κατά κόρον (με αρθρογράφημα ή χωρίς) στις δύσκολες διαγνωστικά καταστάσεις, όπως είναι η αρχόμενη αρθρίτιδα σε νέους ασθενείς, η πρόσθια ή οπίσθια πρόσκρουση, η διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα, η οστεονέκρωση του αστραγάλου, και οι χόνδρινες βλάβες της ΠΔΚ προκείμενου να δώσει επιπλέον πληροφορίες στον ορθοπαιδικό για την έκταση των χόνδρινων ελλειμμάτων, ή το βαθμό διαχωρισμού του οστεοχόνδρινου τμήματος του αστραγάλου και την έκταση αυτού.

Οι πληροφορίες αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στην επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης, όπως για παράδειγμα αρθροσκοπικοί τρυπανισμοί, αυτόλογα χονδροκύτταρα μετά καλλιέργεια σε ειδικό υπόστρωμα ή OATS;

  • Αντιμετώπιση Οστεοχόνδρινων βλαβών αστραγάλου
  • Τεχνική μικροκαταγμάτων σε διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα (OCD) (Εικόνα 7)
  • Καθαρισμό μετεγχειρητικής αρθροΐνωσης
  • Καθαρισμό υμενίτιδας
  • Αντιμετώπιση προσθίου ή οπισθίου συνδρόμου πρόσκρουσης
  • Αφαίρεση επικουρικού οσταρίου os trigonum
  • Αφαίρεση ελεύθερων σωμάτων
  • Αφαίρεση χόνδρου σε αρθροσκοπική αρθρόδεση ΠΔΚ άρθρωσης
  • Αστάθεια ΠΔΚ
  • Σηπτική αρθρίτιδα
  • Πρώιμη οστεοαρθρίτιδα ΠΔΚ
  • Κατάγματα (στα Tillaux  κατάγματα η αρθροσκόπηση χρησιμοποιείται βοηθητικά για τον έλεγχο της ανάταξης)
Της Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Πιθανές Παθήσεις

Διαχωριστική Οστεοχονδρίτιδα (OCD)

Πρόκειται για βλάβη συνήθως τραυματικής αιτιολογίας του υαλοειδούς χόνδρου και του υποχόνδριου οστού. Η συχνότητα της OCD στο θόλο του αστραγάλου μετά οξεία τραυματική ρήξη του έξω πλαγίου συνδέσμου είναι 4-7%. Συνήθως οι βλάβες αυτές είναι οπίσθιες-έσω (58%) και πρόσθιες-έξω (42%). Μη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση της OCD μπορεί να εξελιχθεί σε αρθρίτιδα της ΠΔΚ άρθρωσης.

ΠΡΟΣΘΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ ΠΔΚ ΑΡΘΡΩΣΗΣ

Χρόνιος πρόσθιος πόνος στην ΠΔΚ είναι συνήθως αποτέλεσμα οστεόφυτου που έχει σχηματισθεί στην κνήμη ή στον αστράγαλο, στο πρόσθιο διαμέρισμα της άρθρωσης. Το σύνδρομο αυτό, ονομάστηκε αρχικά από τους Morris και McMurray, σύνδρομο των «αθλητών» ή των «ποδοσφαιριστών» και αργότερα πρόσθιο σύνδρομο πρόσκρουσης της ΠΔΚ άρθρωσης.

ΟΠΙΣΘΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ ΠΔΚ ΑΡΘΡΩΣΗΣ

Χρόνιος οπίσθιος πόνος στην ΠΔΚ είναι συνήθως αποτέλεσμα οστεόφυτου που έχει σχηματισθεί στην κνήμη ή στον αστράγαλο, στο οπίσθιο διαμέρισμα της άρθρωσης ή άλλοτε λόγω κατάγματος επικουρικού οσταρίου (os trigonum) μετά βαρύ διάστρεμμα. Το σύνδρομο αυτό, εμφανίζεται ιδιαίτερα συχνά σε ποδοσφαιριστές, δρομείς κατηφορικών δρόμων, μπαλαρίνες, και χορευτές.